Ikusmin handia sortu du René Redzepi-ren hitzaldiak, ‘Atzerabegirakoa. Bizitza luze baten bila’ izenekoak eta, jakina, Danimarkako jenio handiak maila eman du. Izan ere, bere Noma*** (Kopenhage, Danimarka) jatetxearekin gastronomiaren gailurrean zegoela, Redzepik duela hilabete batzuk iragarri zuen 2024an jatetxea itxiko zuela.

Beste jenio batek, Ferran Adriàk, monumentu bat eskatu du Redzepirentzat aurreko hitzaldian, Danimarkako sukaldaritza ez ezik, Eskandinaviako herrialdeetako sukaldaritza gastronomiaren mapan jarri zuelako. Ondoren, Andoni Luis Adurizek "bihotz-bihotzez" aurkeztu du. 2004tik ezagutzen dute elkar, Nomaren jabeak Mugaritzeko chefa txundituta utzi zuenetik. Ordutik, bien artean "errespetu eta adiskidetasun" harreman estua eta oso berezia sortu da.

Ikusmin hain handia sortu ondoren ekin dio sukaldari honek bere hitzaldiari, eta Mugaritzeko talde osoa eraman du Auditoriora, 25 urte bete dituen Gipuzkoako jatetxeari omenaldia egiteko eta "munduko jatetxerik harrigarrienetako" baten mende laurdena ospatzen duen tarta bateko kandelei putz egin diezaien gonbidatzeko.

Bizitza ibilbide bat

Redzepik gogorarazi du azken hiru urteak "oso zoroak" izan direla eta urte horietan "oso erabaki handiak" hartu direla. Daniarra hasieratik hasi da, 15 urte zituenetik eta Kopenhageko sukaldaritza eskolan sartu zenetik. Redzepi hura, "etorkizunari buruzko asmo eta pentsamendurik ez zuena", Michael izeneko lagun bati laguntzeko sartu zen eskola hartan. Oilasko errea anakardo saltsarekin, horixe izan zen egin zuen lehen lana.

Bat-batean, "industria hau" bere bizitza bihurtu zen. Bere lagun Michaelek eta biek bere jatetxe propioa izango zutela agindu zioten elkarri. Redzepik bere burua prestatzen jarraitu zuen, irakurtzen, eta jatetxerik onenetara joateko aurrezten zuen. Sukaldeko bere kideentzat azafraiarekin egindako anana erre-postre bat izan zen dena aldatu zuena, errezeta horri esker, harengan konfiantza zutela ulertu baitzuen. "Konfiantzak sakoneko aldaketa indartsu bat dakar".

Frantziako hiru izardun batetik igaro zen, eta orduan aurkitu zuen El Bulli. 1998an, autobusez joan zen haraino. Ferran Adriàri lana eskatu zion eta hurrengo urtean han hasi zen lanean. "Bat-batean, aukerak amaigabeak ziren, baina denak ikusteko gai al zen? Ez dut inoiz drogarik hartu, baina 90eko hamarkadako El Bulli eta mende hasierako Mexiko nire MDMA eta nire estasia izan ziren".

Ondoren, Noma irekitzeko aukera iritsi zen. "Lehenengo egunetik itotzen ari nintzela sentitzen nuen, inork ez ninduelako horretarako prestatu. Hasierako urteak biziraupen hutsa izan ziren, baina aurrera egin nuen. Hamar urteko jauzia izan zen, erorketa askean, baina azkenean arrakasta iritsi zen".

Haurrak izatetik guraso izatera

Horrekin batera, eskualdea aldatuz joan zen eta Noma zaharra itxi egin zuten: “Jada ez ginen 25 urteko haurrak, gurasoak baizik. Nire buruari galdetu nion ea zer gertatuko ote zen leku horrekin epe luzean”. 2020ko udaberrian, Kopenhage berrogeialdi betean zegoela, denbora izan zuen "nire burua galdera askorekin estutzeko". Bizitza mental, sortzaile edo espiritual luzea bermatzeko moduan pentsatu zuen. Erantzuna begien bistakoa zen: “Aldaketa bat behar genuen, bai jatetxe gisa, bai egitura gisa”.

Libre izan nahi zuten ideia berriek gainezka egiten zietenean, eta beren ideia handietako batzuk salgai jarri zituzten, hala nola hartzitutako onddo sorta, zeinak adorea eman baitzion Noma amaierara iristen ari zela iragartzeko. "Gehiegi planifikatzen baduzu, planak berak esango dizu ez egiteko. Bizitza luzearekin esperimentatu nahi izan genuen. Orain badakit zarena izaten jarraitzeko aldatu egin behar zarela. Eta hori horrela izan da azken 20 urteetan jatetxean eta nire bizitzan".

Redzepik mezu enigmatiko batekin itxi du hitzaldia: “Ez dugu itxiko, Noma berri bat eraikitzen ari gara”. Gainera, eskerrak eman nahi izan izan dizkie "Donostiari eta Euskadiri, nire bidearen eta Nomaren bidearen parte izateagatik".